اگر شما هم به فکر راهاندازی یک کسبوکار جدید و کمدردسر باشید، بهاحتمال زیاد نام «دراپ شیپینگ» (Dropshipping) را شنیدهاید. مزیتهای فراوان این روش جذاب خردهفروشی که خیال فروشنده را از تهیه، تامین، حملونقل، ارسال محصول، خدمات پساز فروش و غیره راحت میکند، افراد زیادی را به سمت این شیوه تجاری، سوق داده است؛ ولی جنبه قانونی آن چطور؟ آیا دراپ شیپینگ قانونی است؟ ایرانیها مجاز به فعالیت در این نوع از خردهفروشی هستند؟ در قانون تجارت ایران چه ماده یا تبصرهای در مورد دراپ شیپینگ وجود دارد؟ رعایت چه نکتههایی میتواند از ما در برابر مشکلات حقوقی این کسبوکار محافظت کند؟ در این مقاله، برای تکتک پرسشهای بالا پاسخی ساده و کامل پیدا کردهایم. با ما همراه باشید.
فعالیت در دراپ شیپینگ قانونی است یا غیرقانونی؟
در حالت کلی، فعالیت در دراپ شیپینگ قانونی است. (Dropshipping) یک مدل تجاری پُرکاربرد و روشی برای خردهفروشی است که در آن کالا از انبار «تامینکننده» یا «تولیدکننده» بهصورت مستقیم برای خریدار ارسال میشود. دلیل این ماجرا آن است که خردهفروش، محصول را در انبار خود ندارد؛ ولی آن را از تامینکننده میخرد و از او درخواست میکند که محصول را بهصورت مستقیم برای خریدار ارسال کند. مانند هر تجارت دیگری، شما باید به قوانین محلی، ملی و بینالمللی در مورد فروش کالا توجه داشته باشید.
مادامی که شما به قوانین پایبند هستید، میتوانید دراپ شیپینگ را یک مدل کسبوکار کمخطر با ریسک و مسئولیتپذیری کم در نظر بگیرید. چون شما نوعی واسطه فروش محسوب میشوید و مسئولیتی در مورد ارسال کالا و شیوه رسیدن آن به دست مشتری و حتی خدمات پساز فروش ندارید.
نگاهی به قانونیبودن دراپ شیپینگ در کشورهای مختلف
دراپ شیپینگ در بسیاری از کشورها قانونی است، ولی این امکان وجود دارد که برخی از قوانین مربوط به «حملونقل»، «گمرک»، «مالیات»، «حقوق مصرفکننده» و غیره در کشورهای مختلف با هم تفاوتهایی داشته باشند. در ادامه، نگاهی به وضعیت قانونی دراپ شیپینگ در کشورهای مختلف میاندازیم.
قانونیبودن دراپ شیپینگ در آمریکا
ایالات متحده یکی از بازارهای مهم و بزرگ برای دراپ شیپینگ است که نشان میدهد دراپ شیپینگ قانونی است. شما میتوانید از سایتهای معتبری مانند: «آمازون» (Amazon.com)، «والمارت» (Walmart) و «شاپیفای» (Shopify) برای بازاریابی و فروش محصولات از راه Dropshipping استفاده کنید. باوجودآنکه دراپ شیپینگ در آمریکا قانونی است، ولی شما قبل از باز کردن فروشگاه اینترنتی خود در این کشور، باید 10 گام زیر را پشت سر بگذارید.
- انجام تحقیقات بازاریابی؛
- نوشتن طرح کسبوکار؛
- تامین منابع مالی کسبوکار؛
- آمادهسازی دفتر کسبوکار اینترنتی؛
- مشخصکردن ساختار تجاری کسبوکار؛
- انتخاب یک نام قانونی برای برند؛
- ثبت قانونی کسبوکار؛
- دریافت شناسه مالیاتی فدرال و ایالتی؛
- دریافت مجوزهای لازم؛
- افتتاح حساب جاری برای کسبوکار.
با پشت سر گذاشتن این موارد، میتوانید یک کسبوکار قانونی با پتانسیل رشد در آمریکا داشته باشید.
دراپ شیپینگ در اروپا قانونی است؟
کشورهای حوزه یورو هم بازار جذابی برای دراپ شیپینگ هستند. میتوانید از سایتهایی مانند: Spocket ,Printify ,Printful ,AliExpress ,Banggood ,CJDropshipping و غیره که در اروپا انبار دارند، برای آغاز کسبوکارتان استفاده کنید. دراپ شیپینگ در اروپا قانونی است، ولی شما همچنان باید کارهای مربوط به ثبت کسبوکار و مسائل مالیاتی را انجام دهید.
قانونیبودن دراپ شیپینگ در چین
دوشادوش آمریکا، چین بهعنوان منبع بسیار بزرگی از تولیدکنندگان و تامینکنندگان محصولات دراپ شیپینگ در جهان شناخته میشود. شما میتوانید از سایتهای معتبری مانند: AliExpress ،Dhgate ،Alibaba Chinabrands و غیره برای دراپ شیپینگ کمک بگیرید. کسبوکار دراپ شیپینگ در چین، نهتنها قانونی است، بلکه از سوی دولت این کشور، حمایت هم میشود. قوانین مالیاتی، گمرکی و حقوق مصرفکننده در چین هم پابرجا و مهم هستند.
قانونیبودن دراپ شیپینگ در ایران
بازار ایران، پتانسیل بسیار زیادی برای توسعه کسبوکارهایی بر پایه دراپ شیپینگ دارد و این نشان میدهد که دراپ شیپینگ قانونی است. این فعالیت در ایران قانونی است؛ حتی در آغاز کارتان میتوانید بدون ثبت کسبوکار پیش بروید و بعداز رشد و ثبات برای ثبت قانونی کارتان اقدام کنید.
بهدنبال دراپ شیپینگ در قانون تجارت ایران
دراپ شیپینگ در «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» ماده یا تبصره قانونی خاصی ندارد. با اینحال، در «قانون تجارت ایران» بهعنوان یک نوع «قرارداد خریدوفروش» در نظر گرفته میشود؛ بنابراین، باید شرایط عمومی و خصوصی قرارداد خریدوفروش را مطابق با قانون تجارت انجام داد. برخی از این شرایط عبارتاند از «تعیین قیمت»، «درج مشخصات کالا»، «تعیین مدتزمان تحویل»، «روشنکردن مسئولیتهای طرفین»، «مشخصکردن شرایط انصراف و بازگرداندن کالا» و غیره.
دراپ شیپینگ در چه کشورهایی غیرقانونی است؟
با وجود پتانسیل قابلتوجهی که شیوه دراپ شیپینگ برای کسب درآمد دارد، برخی کشورها آن را با محدودیتهایی روبهرو کردهاند. بررسی این موارد میتواند برایتان جالب باشد.
- برای فعالیت در زمینه دراپ شیپینگ در افغانستان، باید گواهینامه ویژهای از وزارت تجارت و صنعت داشته باشید.
- در «پاکستان» برای فعالیت در این زمینه، باید قبل از هر چیز در سامانه ویژهای ثبتنام کرده و یک شماره شناسایی قانونی برای کسبوکارتان بگیرید.
- برای فعالیت در زمینه (Dropshipping) در «الجزایر»، باید از «بانک مرکزی» مجوز بگیرید.
- دراپ شیپینگ در «بولیوی» غیرقانونی است؛ چون دولت این کشور «تجارت الکترونیک» را ممنوع اعلام کرده است.
- با اینکه دراپ شیپینگ قانونی است، اما در «بنگلادش» هم ممنوع است؛ چون از نظر دولت این کشور، باعث واردات محصولات بدون مجوز میشود.
- «جمهوری مقدونیه» هم قوانین بسیار سختگیرانهای برای ارسال و دریافت کالا از خارج از کشور دارد. بههمین دلیل، دراپ شیپینگ در این کشور غیرقانونی است.
بیشتر بخوانید: دراپ شیپینگ حلال
آیا Dropshipping اخلاقی است؟
در لایه زیرین پرسش پُرتکرار «آیا دراپ شیپینگ قانونی است؟» پرسش دیگری هم وجود دارد. جالب اینکه گاهی هدف افراد از کندوکاو پیرامون قانونیبودن یا نبودن دراپ شیپینگ، پیداکردن پاسخی برای همین پرسش است؛ اینکه آیا دراپ شیپینگ، اخلاقی و حلال هم محسوب میشود؟
شاید برای شما عجیب باشد، ولی برای عدهای این یک پرسش کاملا جدی است. ما در مقاله دیگری بهطور کامل در مورد حلال بودن دراپ شیپینگ توضیح دادیم که میتوانید برای دریافت پاسخی کامل، آن را مطالعه کنید؛ اما اگر پای اخلاق را وسط بکشیم باز هم میتوانیم روی این روش کسب درآمد حساب باز کنیم؟ بیایید به دو پرسش مهم در این زمینه پاسخ دهیم.
- آیا فروش باواسطه یک محصول که افراد میتوانند آن را با قیمت کمتری از جای دیگری تهیه کنند، کار درستی است؟
- اگر مشتری، مشکلی در دریافت کالایی که ما ارسال نکردیم پیدا کند، با مسئولیت اخلاقی آن چه کنیم؟
در پاسخ به هر دو پرسش بالا باید بگوییم، افرادی که در زمینه دراپ شیپینگ فعالیت میکنند، بازاریابهایی در زنجیره تامین کالا هستند. اینطور به ماجرا نگاه کنید که حتی بهترین محصولها هم اگر بهدرستی معرفی نشوند، هرگز نمیتوانند در اختیار مشتری قرار بگیرند. دراپ شیپینگ با گلچینکردن محصولات پُرفروش، بررسی دقیق ویژگیهای آنها، نشاندادن آن ویژگیها به مشتریان و آسانکردن فرایندهای خرید، کمک قابلتوجهی به هر دو طرف، یعنی خریدارها و تامینکنندههای کالا میکند.
ازاینگذشته، موفقترین افراد در زمینه دراپ شیپینگ با زیر نظر گرفتن تامینکنندهها یا تولیدکنندهها مطمئن میشوند که آنها به بندهای قرارداد خود پایبند باشند و کالاها را باکیفیت بالا به دست مشتریها برسانند؛ بنابراین، میتوان گفت که اگر شما به اخلاق کاری پایبند باشید، کسب درآمد از دراپ شیپینگ هم هیچ مشکل اخلاقی نخواهد داشت.
چند نکته طلایی و حقوقی در مورد دراپ شیپینگ
چه در ایران به دراپ شیپینگ مشغول شوید و چه در کشور دیگری این کار را آغاز کنید، باید تحقیق کاملی در مورد قوانین و مقررات (Dropshipping) انجام دهید. در حالت کلی با اینکه دراپ شیپینگ قانونی است، اما درنظرگرفتن نکتههای زیر میتواند برایتان مفید باشد.
- کسبوکار خود را در کشوری که هستید بهصورت قانونی ثبت کنید و مالیات فعالیت اقتصادیتان را بپردازید تا همگام با رشد کسبوکارتان دچار مشکلات حقوقی نشوید.
- برای کالاهای خود به سراغ تامینکنندگان و تولیدکنندگان قابلاعتماد بروید و برای کار با آنها از قراردادهای حقوقی شفاف استفاده کنید.
- از یک وکیل بخواهید تا برایتان پیشنویسی برای قراردادهای حقوقی میان شما و تامینکنندههای کالا آماده کند. با این کار، شما بهصورت قانونی در مورد مسائلی مانند «فرایند ارسال»، «بیمه حملونقل»، «خدمات پساز فروش» و غیره، حد و مرزهای مشخصی برای اقدامهای خود تعریف کرده و حتی از آنها سلب مسئولیت میکنید.
- باوجودآنکه ارسال کالا توسط شما انجام نمیشود، ولی از مشتریان خود در مورد کیفیت ارسال، رضایت آنها در مورد رویههای بازگشت کالا، خدمات پساز فروش و غیره، سوال بپرسید. این کار به شما کمک میکند تا بهمرورزمان، تامینکنندههایی که اهمیتی به موارد حقوقی قرارداد نمیدهند یا سعی در دور زدن شما دارند، از فهرست تامینکنندگانتان حذف کرده یا بهصورت قانونی با آنها برخورد کنید.
- قوانین حمایت از مصرفکننده را به شکلی دقیق بررسی کنید تا ناخواسته آنها را زیر پا نگذارید. رعایت حریم خصوصی مشتریانتان و حفاظت از اطلاعات آنها هم وظیفه قانونی شما است.
- در تبلیغات، صداقت داشته باشید. باوجودآنکه شما محصولی را تولید نمیکنید، ولی نباید با تبلیغات دروغین، مشتریان خود را فریب دهید.
- اگر محصولات خود را به کشورهای دیگر ارسال میکنید، قبل از هر چیز از قوانین گمرکی و تجاری آنها آگاه باشید.
چه نکتههایی فروشگاه دراپ شیپینگ ما را قانونیتر جلوه میدهد؟
درنظرگرفتن نکتههای زیر ضروری نیستند، ولی نشان میدهند که شما به مشتریانتان اهمیت میدهید و کسبوکاری جدی را مدیریت میکنید. بیایید نگاهی به این موارد بیندازیم.
رویههای بازپرداخت وجه یا برگشت کالا را تعیین کنید
باوجوداینکه دراپ شیپینگ قانونی است و شما بابت ارسال سلامت کالا مسئولیتی ندارید، ولی برای باقیماندن در این بازار باید تفاوتهایی بارز از دیگر رقبایتان داشته باشید. مشخصکردن رویههای بازپرداخت وجه میتواند یکی از همین موارد باشد که در عین سادگی، میزان اعتماد مشتریانتان را بالا میبرد. چون نشان میدهد که شما برای رضایت آنها ارزش قائل هستید و از هر راهی برای افزایش این رضایت کمک میگیرید.
قوانین و مقررات فروشگاه دراپ شیپینگ را مشخص کنید
نوشتن قوانین و مقررات فروشگاه اینترنتیتان دو فایده اساسی برای شما دارد؛ اول اینکه با این کار از کسبوکارتان در مقابل مشکلات حقوقی که شاید در آینده پیش بیایند محافظت میکنید و مورد دوم اینکه مشتریانتان با دیدن این قوانین و مقررات، کمی بیشتر از وبسایتهایی که چیزی در این زمینه ننوشتهاند، به شما اعتماد خواهند کرد.
با اینکه دراپ شیپینگ قانونی است، سیاست حفظ حریم خصوصی تعیین کنید!
حریم خصوصی مشتریانتان یکی از خط قرمزهای کسبوکار شما است. بههمین دلیل باید به مشتریانتان نشان دهید که از اطلاعات هویتی و بانکی آنها برای اهداف مختلف سوءاستفاده نمیکنید یا اطلاعاتشان را به سازمانهای دیگر نمیفروشید.
با اینکه دراپ شیپینگ قانونی است، اما نماد اعتماد الکترونیکی دریافت کنید
دریافت این نماد که فقط به یک «آدرس»، «شماره تلفن ثابت» و «دامنه ثبتشده به نام خودتان» نیاز دارد، میتواند نمایی قانونی و رسمی به کسبوکارتان ببخشد. از طرفی، شما با گرفتن این نماد به مشتریانتان امکان میدهید تا اگر از شما شکایتی داشتند، آن را از راه قانونی حلوفصل کنند.
از یک قالب وبسایت حرفهای استفاده کنید
همانطور که یک مغازه با دکوراسیون خود، مشتریان را تحتتاثیر قرار میدهد، داشتن یک قالب حرفهای برای فروشگاه دراپ شیپینگ شما هم میتواند حسی از اعتماد را در مشتریانتان به وجود آورد. بیدلیل نیست که تعداد قابلتوجهی از فروشگاههای اینترنتی با بازسازی قالب «دیجیکالا» در پِیِ بهدستآوردن این اعتماد هستند. برای داشتن یک قالب حرفهای، نیازی به سرمایه زیاد ندارید. صدها قالب فروشگاهی جذاب و آماده در بستر وب فارسی برای فروش گذاشته شدهاند. میتوانید یکی از آنها را انتخاب کرده و شخصیسازی کنید.
محل فیزیکی دفتر کسبوکار خود را مشخص کنید
شما با کمک «گوگلمپ» میتوانید خیلی سریع، محل دقیق دفتر کسبوکارتان را روی نقشه مشخص کرده و آن را در وبسایت خود ثبت کنید. شاید شما هیچگونه خدمات حضوری را به مشتریان خود ارائه ندهید، ولی با این اقدام ساده، اعتماد آنها را جلب خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: فروش کالا به روش دراپ شیپینگ
خدمات myfxzone
راهاندازی کسبوکار دراپ شیپینگ در کنار یک تیم فعال و کارآزموده، میتواند مسیر حرکت و پیشرفت را برایتان سادهتر کند. ما در myfxzone شما را با مشاوره تخصصی، ارائه ورکشاپ دراپ شیپینگ، محصولات و خدمات مختلف در زمینه E-Commerce، Dropshipping، Web 3.0 ،NFT و Blockchain همراهی میکنیم. وبسایت myfxzone هم مقالههای رایگان زیادی برای افزایش آگاهی شما در این زمینهها دارد. پیشنهاد میکنیم از این اطلاعات ناب و معتبر استفاده کنید.
بله. دراپ شیپینگ قانونی است. این کسبوکار نهتنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورها بهعنوان یک روش کارآمد خردهفروشی و تجارت آنلاین، طرفداران خاص خود را دارد.
در قانون اساسی ایران، هیچ ماده قانونی شفافی در زمینه دراپ شیپینگ نداریم؛ ولی قانون تجارت، آن را بهعنوان نوعی قرارداد خریدوفروش در نظر گرفته است.
پرداخت مالیات، یکی از جنبههای فعالیت قانونی هر کسبوکاری است. بااینوجود، در ایران تا رشد قابلتوجه کسبوکارتان نیازی به ثبت رسمی و پرداخت مالیات ندارید.